Αμινοξέα! Προσφέρουν βοήθεια στους αθλητές ή αθλούμενο κόσμο;
Τα αμινοξέα και οι ιδιότητες τους, έχουν μελετηθεί αρκετά τα τελευταία 30 χρόνια. Πιο πρόσφατα, ο αθλητικός κόσμος άρχισε να ασχολείται περισσότερα με τα αμινοξέα και τον πιθανό ρόλο τους στην απόδοση και στην αναπλήρωση ενός αθλητή. Τι όμως ακριβώς κάνουν τα αμινοξέα;
Όπως όλοι πολύ καλά ξέρουμε, μετά την άσκηση επέρχεται η κούραση που πηγάζει από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτή η κούραση, υπολογίζεται πως προέρχεται από αλλαγές στην συγκέντρωση αμινοξέων που με την σειρά τους αλλάζουν την παραγωγή σεροτόνης αφού έχει παρατηρηθεί μια αύξηση 50% σεροτόνης μετά την άσκηση. Η σεροτόνη επηρεάζεται άμεσα από το αμινοξέο τρυπτοφανη που είναι πρόδρομος της σεροτόνης το οποίο κατά την άσκηση αυξάνεται και τα υπόλοιπα αμινοξέα μειώνονται με αποτέλεσμα την αύξηση κούρασης. Γι αυτό τον λόγο κάποιοι ερευνητές, έχουν δώσει συμπλήρωμα αμινοξέων μετά την άσκηση και παρατήρησαν μικρή βελτίωση στην συμπεριφορά και στην απόδοση των ατόμων που μελετήθηκαν. Εδώ είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως οι δόσεις αμινοξέων που δόθηκαν ήταν χαμηλές (6 γρ με 20 γρ). Δόσεις πέρα των 20 με 30 γρ μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα αμμωνίας με αποτέλεσμα να επηρεάσουν αρνητικά το κεντρικό νευρικό σύστημα και την απόδοση.
Όπως όλοι πολύ καλά ξέρουμε, μετά την άσκηση επέρχεται η κούραση που πηγάζει από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτή η κούραση, υπολογίζεται πως προέρχεται από αλλαγές στην συγκέντρωση αμινοξέων που με την σειρά τους αλλάζουν την παραγωγή σεροτόνης αφού έχει παρατηρηθεί μια αύξηση 50% σεροτόνης μετά την άσκηση. Η σεροτόνη επηρεάζεται άμεσα από το αμινοξέο τρυπτοφανη που είναι πρόδρομος της σεροτόνης το οποίο κατά την άσκηση αυξάνεται και τα υπόλοιπα αμινοξέα μειώνονται με αποτέλεσμα την αύξηση κούρασης. Γι αυτό τον λόγο κάποιοι ερευνητές, έχουν δώσει συμπλήρωμα αμινοξέων μετά την άσκηση και παρατήρησαν μικρή βελτίωση στην συμπεριφορά και στην απόδοση των ατόμων που μελετήθηκαν. Εδώ είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως οι δόσεις αμινοξέων που δόθηκαν ήταν χαμηλές (6 γρ με 20 γρ). Δόσεις πέρα των 20 με 30 γρ μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα αμμωνίας με αποτέλεσμα να επηρεάσουν αρνητικά το κεντρικό νευρικό σύστημα και την απόδοση.
Πιο πρόσφατες μελέτες, ερεύνησαν κατά πόσον το συμπλήρωμα αμινοξέων μαζί με υδατάνθρακες έχουν καλύτερα αποτελέσματα στην απόδοση. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι υδατάνθρακες ήταν αυτοί που βοηθούσαν στην μείωση της κούρασης και όχι τα αμινοξέα.
Ένα άλλο ενδιαφέρον θέμα για τους αθλητές είναι πως μπορούν να αυξήσουν την σύνθεση της πρωτεΐνης μέσα τους και με αυτό τον τρόπο να δυναμώσουν κι΄ άλλο. Τα αμινοξέα μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση της πρωτεΐνης σε περιόδους όμως που υπάρχει καταβολισμός της πρωτεΐνης. Δηλαδή σε περιπτώσεις σκληρής αερόβιας άσκησης που υπάρχει κάποιος καταβολισμός πρωτεΐνης λόγω ψηλής ενεργειακής σπατάλης, τα αμινοξέα μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση αυτού του καταβολισμού. Πάλι όμως, αυτά πρέπει να παίρνονται με προσοχή και σε χαμηλές δόσεις.
Επίσης, σε περιόδους σκληρής και επίμονης προπόνησης, έχει παρατηρηθεί κάποια μείωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Γι αυτό το λόγο, έχει προταθεί η γλουταμίνη αφού έχει παρατηρηθεί πως είναι μειωμένη σε περιόδους δύσκολής προπόνησης. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει πως συμπλήρωμα αμινοξέων βοήθησαν στην αύξηση γλουταμίνης ενώ κάποιες άλλες έδειξαν πως δεν είχαν καμιά βοήθεια.
Τα συμπεράσματα λοιπόν, από όλες αυτές τις μελέτες, είναι πως σε κάποιες περιπτώσεις πράγματι το συμπλήρωμα αμινοξέων μπορεί να βοηθήσει και να είναι εργογόνο ενώ σε κάποιες άλλες όχι. Το πότε δίδεται και σε ποια δόση έχει μεγάλη σημασία και είναι κάτι που πρέπει να λάβει υπόψη κάποιος πριν πάρει αυτό το συμπλήρωμα. Το σίγουρο όμως που βγαίνει από τις μελέτες είναι πως αυτά τα πιθανά ωφελήματα που μπορεί να προσφέρουν τα αμινοξέα μπορεί να γίνουν μόνο από ικανοποιητική κατανάλωση υδατανθράκων. Πρέπει λοιπόν να είστε προσεκτικοί πριν πάρετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα, βασιστείτε πρώτα στην σωστή διατροφή και πάντοτε να συμβουλεύεστε τους ειδικούς.
